आणि बदलणारे मानवी जीवन
- चिन्मय गवाणकर, वसई
(लेखक माहिती तंत्रज्ञान क्षेत्रात दोन दशकांहून अधिक काळ कार्यरत असून ते कृत्रिम बुद्धीमत्ता, डेटा ऍनालीटीक्स आणि मशीन लर्निंग क्षेत्रातील तज्ञ म्हणून ओळखले जातात.)
जनेरेटिव्ह एआय म्हणजे काय आणि आपण या तंत्रज्ञानांबद्दल का जाणून घेतले पाहिजे ?
नुकताच म्हणजे ३० नोव्हेंबर २०२३ रोजी चॅट जीपीटीचा पहिला वाढदिवस साजरा झाला. जनरेटिव्ह आर्टिफिशियल इंटेलिजन्सचे चॅट जीपीटी हे एक उत्तम उदाहरण आहे. पण आपण आज या लेखात समजून घेऊ की जनरेटिव्ह एआय मुळे मानवी आयुष्यात नक्की काय परिणाम होतील.
जेनेरेटिव्ह एआय हा एक प्रकारचा कृत्रिम बुद्धिमत्तेचा प्रकार आहे आहे जो काही इनपुट डेटाच्या आधारे मजकूर, प्रतिमा, संगीत किंवा भाषण यासारख्या नवीन सामग्री तयार करू शकतो. उदाहरणार्थ, आपण जेनेरेटिव्ह एआयला एक प्रॉम्प्ट देऊ शकता, जसे की “जेनेरेटिव्ह एआयबद्दल लेख लिहा”, आणि जादू झाल्याप्रमाणे एक कोरा करकरीत मजकूर तयार होईल करेल जो अगदी माणसाने लिहिल्यासारखा सुसंगत असेल! आश्चर्यकारक वाटते, बरोबर?
परंतु आपण जेनेरेटिव्ह एआय बद्दल का जाणून घेतले पाहिजे ? कारण यामुळे तुमचं आयुष्य अनेक प्रकारे सोपं आणि मजेशीर होऊ शकतं. जनरेटिव्ह एआय आपल्याला सर्जनशीलता, वैयक्तिकरण किंवा संप्रेषण आवश्यक असलेल्या कार्यांमध्ये मदत करू शकते. विविध क्षेत्रात जेनेरेटिव्ह एआय आपले जीवन कसे बदलू शकते याची काही उदाहरणे आपण पाहूया.
ग्राहक सेवा: मैत्रीपूर्ण आणि विनोदी बॉटसह चॅट करा
कल्पना करा की आपल्याला आपल्या ऑनलाइन दिलेल्या कुठल्याही ऑर्डरमध्ये काही समस्या आहे किंवा आपल्याला एखाद्या उत्पादन किंवा सेवेबद्दल काही माहिती हवी आहे. आज तुम्ही काय कराल ? बँकेला किंवा त्या कंपनीला फोन करून फोन वर एजंट येण्याची वाट बघत थकून जाल ! किंवा कंपनीला ईमेल कराल ज्यास उत्तर मिळण्यास काही दिवस सुद्धा लागू शकतात.
हे सगळे करण्यापेक्षा कंपनीच्या वेबसाईट किंवा ऍपवर एक जनरेटिव्ह एआय बॉट असेल ज्याच्याशी तुम्ही चॅट करू शकता, आपली समस्या सोडवून घेऊ शकता किंवा अगदी मस्त गप्पा सुद्धा मारू शकता ! मानवी हस्तक्षेपाशिवाय असा बॉट आपल्याला सर्वोत्तम समाधान प्रदान करेल आणि आपल्याला हसवण्यासाठी काही विनोद देखील सांगू करू शकेल.
उदाहरणार्थ, आपण सर्वांना माहिती असलेला चॅटजीपीटी हा एक जनरेटिव्ह एआय बॉट आहे जो चित्रपटांपासून राजकारणापर्यंत कोणत्याही गोष्टीबद्दल आपल्याशी गप्पा मारू शकतो आणि त्याच्या विनोदी प्रतिसादांसह आपल्याला हसवू शकतो. चॅटजीपीटी २०२२ मध्ये लाँच करण्यात आले होते आणि त्याच्या क्षमतांनी लाखो वापरकर्त्यांमध्ये खळबळ माजली होती. तुम्ही सुद्धा त्याच्या या विनोद आणि “व्यक्तिमत्त्वाचा” आनंद घेतला असेलच ! आणखी एक उदाहरण म्हणजे रेप्लिका, एक जनरेटिव्ह एआय बॉट जो आपला वैयक्तिक साथीदार आणि मित्र असू शकतो आणि आपल्याला तणाव, एकटेपणा आणि चिंतेचा सामना करण्यास मदत करतो. ज्यांना गप्पा मारायला मित्र अथवा कुटुंबीय नाहीत आणि एकटेपणा वाटतो अशा लोकांना कुठलीही अपेक्षा न करणारा, तुम्हाला काहीही स्वार्थ न ठेवता सल्ला देणारा असा डिजिटल मित्र बनू शकतो.
शिक्षण: वैयक्तिकृत आणि संवादात्मक शिक्षकाकडून ट्यूटरकडून शिका
कल्पना करा की आपल्याला एखादी भाषा, वाद्य किंवा सॉफ्टवेअर सारखे नवीन कौशल्य शिकायचे आहे. आणि तुमच्या आसपास असे शिकविणारा कुणी चांगला शिक्षक नाही किंवा क्लास सुद्धा नाही. असलाच क्लास तर खूप महाग फी आहे किंवा तुम्हाला कंटाळवाण्या क्लासमध्ये जायचेच नाही आणि यु ट्यूब वरचे कुठले तरी रटाळ व्हिडियो नुसतेच बघून सुद्धा शिकायचे नाही ! मग आहे ना पर्याय आज ! तुमचा स्वतःचा चॅट जीपीटी “शिक्षक” !
जेनेरिक आणि कंटाळवाण्या कोर्समध्ये प्रवेश घेण्याऐवजी किंवा निष्क्रिय आणि कंटाळवाणा व्हिडिओ पाहण्याऐवजी, आपण जेनेरेटिव्ह एआय “शिक्षकाकडून“ शिकू शकता जे आपल्या पातळी, प्राधान्ये आणि उद्दीष्टांशी जुळवून घेऊ शकतो. उदाहरणार्थ, जेनेरेटिव्ह एआय आपल्या प्रगती आणि कामगिरीवर आधारित आपल्यासाठी सानुकूलित धडे, व्यायाम, क्विझ आणि अभिप्राय तयार करू शकते. आपला शिकण्याचा अनुभव अधिक मजेदार आणि इमर्सिव्ह बनविण्यासाठी जेनेरेटिव्ह एआय वास्तववादी आणि आकर्षक परिस्थिती, संवाद आणि कथा देखील तयार करू शकते.
आणखी एक उदाहरण म्हणजे डुओलिंगो, एक जनरेटिव्ह एआय अँप जे आपल्याला जगातील कोणतीही भाषा शिकवू शकते, आणि ते सुद्धा वैयक्तिकृत आणि गमतीदार धडे तुमच्यासाठी तयार करून आणि तुम्हाला जगभरातील आणि मैत्रीपूर्ण आणि सहाय्यक समुदायाशी जोडून! आहे कि नाही गम्मत!
रिटेल शॉपिंग : वैयक्तिकृत आणि सर्जनशील कॅटलॉगमधून खरेदी करा
कल्पना करा की आपण भेटवस्तू, कपड्यांची वस्तू किंवा गॅझेट सारखे ऑनलाइन काहीतरी खरेदी करू इच्छित आहात. सध्या आपण ऍमेझॉन, फ्लिपकार्ट अशा वेबसाईट्स वर जाऊन त्यांनी सुचविलेले पर्याय बघत बसतो. पण ते पर्याय अगदी वैयक्तिक “टेस्ट”ला साजेसे असतीलच असे नाही. नाहीतर दुसरा पर्याय म्हणजे तुम्हाला प्रचंड मोठ्या कॅटलॉगमध्ये तुम्हाला आवडती वस्तू शोधात बसावी लागेल. असे मोठ्या प्रमाणात आणि प्रचंड कॅटलॉगद्वारे ब्राउझ करण्याऐवजी किंवा विशिष्ट आणि दुर्मिळ उत्पादन शोधण्याऐवजी, आपण आपल्या प्राधान्ये, गरजा आणि बजेटवर आधारित आपल्यासाठी परिपूर्ण उत्पादन तयार करू शकणार्‍या जेनेरेटिव्ह एआय कॅटलॉगमधून खरेदी करू शकता.
उदाहरणार्थ, जेनेरेटिव्ह एआय आपल्या निकषांशी जुळणारी प्रतिमा, वर्णन आणि उत्पादनांच्या किंमती तयार करू शकते किंवा अद्याप अस्तित्वात नसलेली परंतु आपल्याला आवडेल अशी नवीन उत्पादने देखील तयार करू शकते. आपल्याला सर्वोत्तम निर्णय घेण्यास मदत करण्यासाठी जेनेरेटिव्ह एआय पुनरावलोकने, रेटिंग आणि शिफारसी देखील तयार करू शकते. आणखी एक उदाहरण म्हणजे स्टिच फिक्स, एक जनरेटिव्ह एआय सेवा जी आपल्याला आपली शैली, आकार आणि प्रसंगावर आधारित कपडे आणि अॅक्सेसरीजचा वैयक्तिकृत बॉक्स पाठवू शकते.
भारतात सुद्धा तुम्ही मिंत्रा या कपडे खरेदी करण्याचा ऍप मध्ये याचा अनुभव घेऊ शकता. ‘मिंत्रा’ने काही महिन्यापूर्वी “माय फॅशन अड्वायझर“ नावाचा बॉट लाँच केला आहे. तिकडे जाऊन तुम्ही “मला मित्राकडे नाताळच्या पार्टीसाठी जायचे आहे,मला काय कपडे घालू ते सुचवा” असे सांगितल्यास तुमच्या आधीच खरेदीच्या इतिहासावर आधारित आणि नाताळ पार्टी थीमसाठी तुम्हाला आवडतील असा अक्खा “लूक” हा बॉट तयार करून देतो. तुम्ही हे नक्की ट्राय करा.
फायनान्स : स्मार्ट आणि विश्वासार्ह सल्लागारासह आपले पैसे व्यवस्थापित करा
कल्पना करा की आपण आपले पैसे बचत, गुंतवणूक करू इच्छित आहात किंवा आपले पैसे शहाणपणाने खर्च करू इच्छित आहात. गुंतागुंतीच्या आणि गोंधळात टाकणाऱ्या स्प्रेडशीटवर अवलंबून राहण्याऐवजी किंवा पक्षपाती आणि महागड्या मानवी सल्लागारावर विश्वास ठेवण्याऐवजी, आपण जनरेटिव्ह एआय सल्लागारासह आपले पैसे व्यवस्थापित करू शकता जे आपली आर्थिक परिस्थिती, उद्दीष्टे आणि जोखीम सहिष्णुतेचे विश्लेषण करू शकते आणि आपल्याला सर्वोत्तम सल्ला, रणनीती आणि पर्याय प्रदान करू शकते.
उदाहरणार्थ, जेनेरेटिव्ह एआय आपले उत्पन्न, खर्च, बचत आणि गुंतवणुकीचे अहवाल, चार्ट आणि अंदाज तयार करू शकते आणि आपली आर्थिक योजना कशी ऑप्टिमाइझ करावी हे सुचवू शकते. जेनेरेटिव्ह एआय आपल्याला ट्रॅकवर राहण्यास आणि तोटे टाळण्यास मदत करण्यासाठी अलर्ट, स्मरणपत्रे आणि टिपादेखील तयार करू शकते. आणखी एक उदाहरण म्हणजे मिंट, एक जनरेटिव्ह एआय अॅप जे आपल्याला आपले बजेट व्यवस्थापित करण्यास, आपल्या खर्चाचा मागोवा घेण्यास आणि पैसे वाचविण्यात मदत करू शकते.
असे आणखी बरेच उपयोग आहेत ज्याने येत्या काळात आपले आयुष्य आमूलाग्र बदलणार आहे. वर दिलेल्या काही माफक उदाहरणावरून आपल्या हे लक्षात आले असेलच कि, जेनेरेटिव्ह एआय हे एक शक्तिशाली आणि अष्टपैलू तंत्रज्ञान आहे जे आपले जीवन बर्‍याच प्रकारे सोपे आणि मजेदार बनवू शकते. जेनेरेटिव्ह एआय नवीन सामग्री तयार करू शकते जी प्रासंगिक, सुसंगत आणि मूळ आहे आणि जी आपल्याला सर्जनशीलता, वैयक्तिकरण किंवा संप्रेषण आवश्यक असलेल्या कार्यांमध्ये मदत करू शकते. आपल्याला मैत्रीपूर्ण आणि विनोदी बॉट, वैयक्तिकृत आणि इंटरॅक्टिव्ह ट्यूटशिक्षक, सर्जनशील आणि सानुकूलित कॅटलॉग किंवा स्मार्ट आणि विश्वासार्ह सल्लागाराची आवश्यकता असो, जेनेरेटिव्ह एआय आपल्याला सर्वोत्तम समाधान देऊ शकते. जेनेरेटिव्ह एआय हे केवळ एक साधन नाही तर एक मित्र, एक शिक्षक, एक डिझायनर आणि मार्गदर्शक देखील आहे, जे आपले जीवन समृद्ध करू शकते आणि आपल्याला आनंदी बनवू शकते.